Dziennik z podróży Piotra Mellera
"W LABIRYNCIE KAMIENNEGO MIASTA"
TROCHĘ HISTORII
Zanim na dobre zanurzymy się w labiryncie Stone Town, proponuję dowiedzieć się trochę o długiej i burzliwej historii miasta i samej wyspy. Ponoć Zanzibar zamieszkiwany jest przez ludzi już od około 50tys lat, na co wskazywać mają znaleziska archeologiczne. Zapiski na temat wyspy pojawiły się chociażby jednym z grecko-rzymskich tekstów pochodzących najprawdopodobniej z okresu od I do III wieku naszej ery. W tekście owym, Zanzibar określany jest mianem Menuthias.
Z historycznego punktu widzenia, archipelag w skład którego wchodzi wyspa nabrał większego znaczenia dopiero, gdy Perscy żeglarze i handlarze ustanowili na nim bazę na trasie swoich wojaży pomiędzy Bliski Wschodem, Indiami i Afryką. Zanzibar oferował im przede wszystkim dogodną do obrony zatokę, stanowiącą przy okazji świetny punkt, z którego można było prowadzić wymianę handlową z przybrzeżnymi miastami wschodniej Afryki. W efekcie, tuż obok zatoki powstało istniejące do dziś Kamienne Miasto czyli Stone Town, za którego zwiedzanie już za chwile się zabierzemy.
Jako pierwsze z europejskich państw, Zanzibarem zainteresowała się Portugalia, która sprawowała tam rządy przez blisko 200 lat. Z końcem XVII wieku kontrolę nad wyspą przejął Sułtanat Omanu i właśnie za jego panowania Zanzibar stał się osławioną przyprawową wyspą. Do dziś, niekiedy jest tak określany. Jak grzyby po deszczu wyrastały na nim kolejne plantacje roślin, z których wytwarzano przyprawy. Kolejnym hitem eksportowym wyspy stała się kość słoniowa. Jako, że sułtan kontrolował znaczną część wybrzeża wschodniej Afryki zwanej Zanj, w której skład wchodziły między innymi Mombasa i Dar Es Salaam, zaczął on wykorzystywać swe wpływy, by rozszerzyć handlowe imperium również w głąb kontynentu, aż po Kindu i rzekę Kongo. Za jego panowania Zanzibar zasłynął na całym świecie, nie tylko za sprawą przypraw, ale i niestety niewolników. Smutna prawda jest taka, że Zanzibar był głównym "portem przeładunkowym" niewolników w którym handlowano ludźmi na olbrzymią skalę. Z tego, co mi wiadomo, w połowie XIX wieku corocznie przez Zanzibarski targ przewijało się około 50tys. niewolników (!). Z czasem kontrolę nad wyspą przejęli Brytyjczycy, jednak wyspa (przynajmniej oficjalnie) nie stała się ich kolonią a jedynie znalazła się pod ich protektoratem.
W praktyce, wybierani Wezyrzy byli jedynie marionetkami, a z upływem czasu pozbyto się jakichkolwiek pozorów i władzę zaczęli otwarcie sprawować brytyjscy rezydenci. Po śmierci pro-brytyjskiego sułtana Hamada bin Thuwaini pod koniec XIX wieku sprawy nieco się skomplikowały, gdyż nowo wybrany sułtan nie bardzo spodobał się przedstawicielom jej Królewskiej Mości. Efektem tych zawirowań była najkrótsza, bo zaledwie 38minutowa, wojna w historii. Nie wdając się w szczegóły statek Royal Navy zbombardował jeden z Sułtańskich Pałaców i ...i to by było na tyle :) W nieco ponad pół godziny później ogłoszono oficjalne zawieszenie broni i wojna skończyła się, zanim jeszcze na dobre się zaczęła. Koniec końców wyspa uniezależniła się od Wielkiej Brytanii zaledwie pięćdziesiąt lat temu, stając się monarchią konstytucyjną. Miesiąc później już nią nie była.
W praktyce, wybierani Wezyrzy byli jedynie marionetkami, a z upływem czasu pozbyto się jakichkolwiek pozorów i władzę zaczęli otwarcie sprawować brytyjscy rezydenci. Po śmierci pro-brytyjskiego sułtana Hamada bin Thuwaini pod koniec XIX wieku sprawy nieco się skomplikowały, gdyż nowo wybrany sułtan nie bardzo spodobał się przedstawicielom jej Królewskiej Mości. Efektem tych zawirowań była najkrótsza, bo zaledwie 38minutowa, wojna w historii. Nie wdając się w szczegóły statek Royal Navy zbombardował jeden z Sułtańskich Pałaców i ...i to by było na tyle :) W nieco ponad pół godziny później ogłoszono oficjalne zawieszenie broni i wojna skończyła się, zanim jeszcze na dobre się zaczęła. Koniec końców wyspa uniezależniła się od Wielkiej Brytanii zaledwie pięćdziesiąt lat temu, stając się monarchią konstytucyjną. Miesiąc później już nią nie była.
W wyniku krwawej Rewolucji Zanzibarskiej, podczas której wymordowano tysiące arabów i hindusów, a kolejne tysiące wydalono z wyspy narodziła się Republika Zanzibaru i Pemby. Ta z kolei, po kolejnych kilku miesiącach (po połączeniu z byłą kolonią Tanganiki) przeistoczyła się w Zjednoczoną Republikę Tanganiki i Zanzibaru. Myślicie pewnie, że to już koniec? A gdzie tam... Wkrótce Zanzibar stał się na wpół autonomiczną częścią Republiki Tanzanii, którą to zresztą pozostaje po dziś dzień. Wiem, wiem, trochę skomplikowana ta cała Zanzibarska historia ale myślę, że się w tym wszystkim z grubsza połapaliście. Ja ze swej strony starałem się pokrótce przedstawić burzliwe dzieje Zanzibaru jak tylko umiałem najlepiej :) Nie przedłużając zapraszam na spacer ulicami Kamiennego Miasta.
Naszą podróż zaczynamy od nabrzeża...
 |
| fot.3 |
...by po chwili zanurzyć się w zaułkach Kamiennego Miasta:
Fot.8 - "Rozgrywki"
Po drodze spotkaliśmy też kilkudniowego kotka, zagubionego na ulicach Stone Town. Widok zasmucający, zwłaszcza, że szanse na to, by ktoś go przygarnął miał raczej marne. Widać było że był chory, miał zaropiałe oczka. Po wąskich uliczkach, co chwilę przejeżdżały skutery, motory i rowerzyści. Mam cichą nadzieje, że ktoś się jednak nim zaopiekował...
Jedną z atrakcji Kamiennego Miasta są tajemnicze bramy i drzwi prowadzące do domostw jego mieszkańców. Wiele z nich jest równie starych co budynki, w których je zamontowano. Możemy się więc domyślać, że mogą mieć i po 200 lat. Część jest misternie zdobiona, inne są niezwykle proste. Część była świeżo odrestaurowana, jednak znakomita większość pozostała niestety w rozsypce. Tak czy inaczej, jedne i drugie mają swoisty klimat i mnie przynajmniej zaintrygowały. Kojarzyły mi się ze swego rodzaju portalami do innego nieznanego nam europejczykom świata :)
...Oraz kilka z tych zdecydowanie mniej imponujących, za to przynajmniej w moim odczuciu nie pozbawionych specyficznego klimatu:
Chyba najlepszym sposobem na poruszanie się po wąskich uliczkach Kamiennego Miasta są wszelkiej maści rowery i skutery:
Jednak najpopularniejszym środkiem transportu wciąż jednak pozostają własne nogi :)
Na Zanzibarze nie ma niestety placów zabaw, więc mieszkające tam dzieciaki muszą sobie radzić jak umieją najlepiej:
Mogę się tylko domyślać, jak wyglądała architektura Stone Town w czasach jego świetności. Niemniej jednak, nawet jej pozostałości robią naprawdę duże wrażenie. Z resztą zobaczcie i oceńcie sami:
Fot.35 - "Bez wątpienia najbardziej imponujący budynek jaki widziałem na Zanzibarze"
Na koniec jeszcze mała ciekawostka. Kontener imienia niejakiego Haile Selassie. Postać niezwykle barwna i mocno kontrowersyjna, znana przede wszystkim miłośnikom reggae, Boba Marleya, rastafarianom, wyznawcom boga Jah (zdaniem których etiopski władca był żywym wcieleniem stwórcy świata) oraz tym, którzy czytali "Cesarza" Ryszarda Kapuścińskiego. Choć Ci ostatni, po lekturze książki uznali go zapewne raczej za diabła wcielonego, niż mesjasza i dobroczyńcę ludzkości.
Fot.36 - "Cesarski Kontener"
Piotr Meller, SJSW
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz